Gontowiec Podróżny BLOG

9 lutego to dobry dzień na wizytę u stomatologa i to nie tylko w tych krajach, gdzie obchodzony jest właśnie Dzień Bólu Zębów. Zdecydowanie lepiej brzmiałby Dzień bez Bólu Zębów, ale to nie ja ustalałam nazwę tego oryginalnego święta. W obchodach wcale nie chodzi o propagowanie cierpiętnictwa, a o uświadomienie opornym, że temu bólowi doskonale można zapobiegać, że współczesne gabinety dentystyczne nie przypominają już średniowiecznych izb tortur oraz że zdrowe zęby ważne są dla zdrowia całego naszego organizmu.

Wspominana dziś św. Apolonia z Aleksandrii nazywana jest świętą od bólu zębów. W równym stopniu patronuje cierpiącym pacjentom gabinetów stomatologicznych, jak i przedstawicielom wszystkich zawodów dentystycznych. Hagiografowie podają, że w trakcie wyrafinowanych mąk połamano jej szczękę oraz wyrwano wszystkie zęby. Któż więc bardziej nadawałby się orędowniczkę w tych sprawach?

Nie od dziś wiadomo, że „Nie ma większej niedoli, niż ząb co długo boli” i „Wyrwane zęby nie bolą”. Jeżeli wierzyć węgierskiemu przysłowiu – to wszystko zaczęło się od biblijnego Adama („Adam zjadł jabłko, a nas dotąd bolą zęby”), dlatego roli Apolonii w pobożności ludowej nie da się przecenić.

W intencji, aby „od bólów zębów raczyć zachowała” poszczono ongiś w całej Europie już w wigilię jej wspomnienia, a stosowną modlitwę rekomendował nawet Maćko z Bogdańca, wspominając na łamach „Krzyżaków”: „Każdy święty ma w niebie swój urząd i swoją gospodarkę – to się wie! A jeden do drugiego nigdy się nie miesza, bo z tego mogłyby niezgody wyniknąć, w niebie zaś nie przystoi się świętym wadzić alibo się potykać... Są Kosma i Damian, też wielcy święci, do których się medycy modlą o to, by choróbska na świecie nie wyginęły, gdyż inaczej nie mieliby co jeść. Jest także święta Apolonia od zębów i święty Liboriusz od kamienia (…)”.

Siłę orędownictwa miały wzmóc woskowe i metalowe zęby oraz łyżeczki ząbkujących dzieci znoszone jako wota pod figury świętej. Nawiasem mówiąc, relikwiami Apolonii szczyci się tak wiele świątyń na świecie, że zwielokrotnione uzębienie męczennicy wydaje się być cudem samym w sobie.

Biorąc to wszystko pod uwagę, aż dziw, że Apolonia pojawia się tylko w jednym przysłowiu i to w kontekście matrymonialnym - „Każda Polonka to dobra żonka” – za to o zębach mówią mądrości ludowe wielu krajów:

• niemieckie – „Jama ustna jest lekarzem żołądka”,
• francuskie – „Cierpi się, gdy się wyrzyna, cierpi się, gdy się go leczy, cierpi się, gdy się go traci”,
• włoskie – „Gdy nie umiesz gryźć, nigdy nie pokazuj zębów”,angielskie – „Lepszy chory ząb w ustach niż usta bez zębów”,
• szkockie – „Dobrze, że zęby są przed językiem”,
• staropolskie – „Zdrowie jako zamek, gęba jako wrota warowne, a w nich zęby jako strażnicy przedni.”

Uff… złapałam się na tym, że co chwilę dotykam własnej szczęki, więc koniec z wizualizacjami. Na szczęście, w kalendarzu kulinarnym świętują dziś same miękkie potrawy. Mamy oto Międzynarodowy Dzień Pizzy oraz Dzień Bajgla z Łososiem. Bajgla nie należy mylić z obwarzankiem. Prawdziwy, wymyślony w Krakowie (na co wskazują dokumenty z 1610 r.) jest drożdżową bułką z dziurką w środku, posiadającą miękką skórkę i zwarty miąższ, uzyskiwany przez zaparzenie ciasta przed jego pieczeniem. Zatem smacznego dnia! Bez bólu zębów.

Dzisiaj także, na pamiątkę powołania w 1895 roku we Lwowie Towarzystwa Ludoznawczego, obchodzimy Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej oraz – bez związku z jakimikolwiek rocznicami – Międzynarodowy Dzień Czytania w Wannie. Nie powiem, żeby mnie to czytanie w wannie nie kusiło, musiałabym jednak najpierw zainstalować nad nią bezpieczny stojak na książkę.

Miałam w planie zamieścić dziś fotografię z któregoś skansenu (mamy ich przecież w kraju całkiem sporo, a jeden ciekawszy od drugiego), jednak temat zębowo-wannowy przypomniał mi, że kiedyś widzieliśmy wymalowane pod wiaduktem kolejowym hasło idealnie do dzisiejszych świąt pasujące.


Maria Gonta
Foto Hanna Kaup

Dodaj komentarz:

Coraz bliżej święta

Otwarcie hali sportowo-widowiskowej Arena GORZÓW jest głównym elementem tegorocznej kampanii „Gorzów blisko świąt”. Dwudniowa impreza zaplanowana jest w dniach 9-10 ... <czytaj dalej>

Chcą nowego porozumienia paradyskiego

Prezydent Gorzowa Jacek Wójcicki, wspólnie z prezydentami Zielonej Góry Januszem Kubickim i Nowej Soli Jackiem Milewskim, jest inicjatorem i współorganizatorem ... <czytaj dalej>

Uzasadnienie inicjatywy obywatelskiej

Publikujemy UZASADNIENIE INICJATYWY OBYWATELSKIEJ na rzecz skrócenia urzędowej nazwy miasta Gorzów Wielkopolski i przywrócenia jej historycznego polskiego brzmienia – GORZÓW. WSTĘP tylko ... <czytaj dalej>

Petycja

Szanowny Panie Prezydencie, powstała petycja dotycząca likwidacji podziemnego przejścia dla pieszych przez ulicę Piłsudskiego. Ja chciałabym się przyłączyć do tej inicjatywy, ... <czytaj dalej>

«	grudzień 2023					»
P	W	Ś	C	P	S	N
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	31

Wierzą, że tym razem się uda

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Nazwa jest wtórna. Najpierw co z upadkiem tego miasta, nawet jak zmienimy nazwę na Nowy Jork to gadaniem niczego dalej nic się nie poprawi. Ślep <czytaj dalej>

Brawo --- Krystina z Jenina ! <czytaj dalej>

):-)
Zmp <czytaj dalej>

Dobrze byłoby, urzędnicy miejscy, płacący naszą kasą, abyście przyjrzeli się dokładnie pracom na Dworcowej. Terminy gonią, piachu nie sypano <czytaj dalej>

Oba miasta stracą na kasacji województwa. Jedyny myk jest taki, że Gorzów straci dużo mniej niz Zielona Góra, bo duzo mniej z tego województwa <czytaj dalej>